De coronamaatregelen doorheen 2020
De coronamaatregelen doorheen 2020
Het doel van alle coronamaatregelen die door de regering werden genomen, was het ondersteunen van de zelfstandigen. Naarmate de crisis evolueerde, werden de ondersteuningsmaatregelen aan de noden van de zelfstandigen aangepast. Zo zijn we in één jaar tijd van drie steunmaatregelen naar een vijftiental regelingen gegaan. De specifieke invulling van deze maatregelen evolueert voortdurend naargelang de categorieën binnen het zelfstandigenstatuut, het inkomen, de gezinslast, de conjunctuur. Soms gelden de maatregelen maar één seizoen, soms worden ze voor een aantal maanden verlengd, ... Een terugblik op 10 maanden van regeringsmaatregelen.
Maart - April - Mei 2020: 1ste lockdown
Vrijstelling van bijdragen
Zelfstandigen in moeilijkheden kunnen via een vereenvoudigde "coronaprocedure" een vrijstelling vragen van de betaling van hun bijdragen. Daardoor kunnen ze hun geneeskundige verzorging of hun recht op kinderbijslag vrijwaren. Als ze de vrijgestelde bijdragen niet binnen de 5 jaar terugbetalen, gaan deze kwartalen echter verloren voor de berekening van hun pensioen. Deze maatregel, die aanvankelijk gepland was voor de eerste twee kwartalen 2020 en bestemd was voor zelfstandigen in hoofdberoep, werd doorheen het jaar verlengd en uitgebreid tot de regularisatiebijdragen van 2018.
Uitstel van bijdragen
Zoals in vele grote crisissituaties als gevolg van externe gebeurtenissen kunnen zelfstandigen uitstel van betaling van hun bijdragen vragen. Het gaat om een uitstel van betaling, kwartaal per kwartaal, voor één jaar. Ze behouden hierbij al hun sociale rechten.
Tijdelijk corona-overbruggingsrecht
Om het inkomensverlies van zelfstandigen die hun activiteiten moeten onderbreken te compenseren, voorziet de regering vanaf maart in twee tijdelijke maandelijkse corona-uitkeringen: het overbruggingsrecht voor gedwongen onderbreking en het overbruggingsrecht voor vrijwillige onderbreking (bij sluiting van minstens 7 opeenvolgende dagen, tot en met augustus 2020). De zelfstandigen die in hoofdberoep bijdragen, ontvangen een volledige uitkering, de zelfstandigen die aan lagere tarieven bijdragen (bijberoepers, gepensioneerden, enz.), met eventuele vervangingsinkomsten, ontvangen dan weer een gedeeltelijke uitkering. Als er een vervangingsinkomen is, kan het maandelijks brutobedrag worden gecumuleerd met het gedeeltelijk overbruggingsrecht, tot een vastgelegd maandelijks bedrag.
Juni – Juli – Augustus – September: "Periode van relatieve rust"
Overbruggingsrecht ter ondersteuning van de heropstart
België is aan zijn eerste exitstrategie toe. Zelfstandigen die hun activiteiten heropstarten, kunnen niet langer een beroep doen op het overbruggingsrecht voor gedwongen onderbreking, maar blijven moeilijkheden ondervinden. Daarop creëert de regering in juni een overbruggingsrecht "ter ondersteuning van de heropstart" voor de zelfstandigen die verplicht werden hun activiteiten geheel of gedeeltelijk te onderbreken tot minstens 3 mei 2020 en een omzetdaling hebben gekend als gevolg van het coronavirus.
Als exclusief alternatief voor de tijdelijke corona-overbruggingsrechten voor gedwongen of vrijwillige onderbreking en voor het klassieke overbruggingsrecht in geval van onderbreking als gevolg van economische moeilijkheden, wordt deze nieuwe maatregel ter ondersteuning van de heropstart van maand tot maand verlengd, tot in december 2020.
Tijdelijke ouderschapsuitkering
Vanaf mei kunnen zelfstandigen een beroep doen op een tijdelijke ouderschapsuitkering, tot en met september 2020. Het gaat om zelfstandigen die hun activiteit hervatten, maar die moeten verminderen om voor hun kinderen te zorgen en die geen andere corona-uitkeringen kunnen krijgen.
Overbruggingsrecht in geval van quarantaine
Het overbruggingsrecht in geval van gedwongen onderbreking bij quarantaine wordt vanaf 1 september 2020 georganiseerd voor zelfstandigen die hun activiteiten moeten onderbreken omdat zij in quarantaine zijn geplaatst. Dit recht wordt vastgesteld via bewijsstukken en een wekelijkse berekening van uitkeringen.
Oktober – November – December: 2de lockdown
Overbruggingsrecht wegens gedwongen onderbreking, verdubbelde bedragen
Met de 2de lockdown wordt het arsenaal aan steunmaatregelen versterkt, terwijl de toepassing van de maatregelen complexer wordt volgens de toepassingsperiode en de verschillende beroepscategorieën die achtereenvolgens gesloten of heropend worden. Van 19 tot 31 oktober, in november en vervolgens in december 2020, wordt het bedrag van het overbruggingsrecht bij gedwongen onderbreking verdubbeld, op voorwaarde dat het om een volledige onderbreking gaat (takeaway en "click and collect" zijn toegelaten). Als de onderbreking gedeeltelijk is, komt de zelfstandige in aanmerking voor het enkelvoudige bedrag van de uitkering.
Zelfstandigen in bijberoep die het gedeeltelijk overbruggingsrecht ontvingen (omdat ze niet zoals de zelfstandigen in hoofdberoep bijdragen), hebben recht op het dubbele van het bedrag dat zij met het gedeeltelijk overbruggingsrecht hadden kunnen krijgen.
Iedereen ziet de regeringsmaatregelen en de toegekende rechten… En dan is er het werk achter de schermen om ervoor te zorgen...
43.385 oproepen in 2020, 82 gemobiliseerde sociaal inspecteurs en controleurs, 5.634 oproepen op 18 maart 2020 alleen al, …. Duizelingwekkende cijfers van het callcenter Corona, het gratis nummer dat door het RSVZ...
Op 13 maart 2020 valt de beslissing van de regering: België gaat in lockdown. Om zijn opdracht te kunnen blijven vervullen en tegelijkertijd aan de regeringsmaatregelen te voldoen...
Isabelle Duroy, die de leesbaarheid van de documenten bij de Nationale Hulpkas, het socialeverzekeringsfonds van het RSVZ, opvolgt, blikt terug op het dagelijks leven van de medewerkers van de Hulpkas in 2020.
In 2019 werd op het RSVZ de Agile-werkmethode uitgerold. Zo willen we de zelfstandigen een dienstverlening aanbieden die gericht is op oplossingen en tegelijkertijd de meest aangewezen en doeltreffendste manier vinden voor de medewerkers van het RSVZ om hun taken uit te voeren.
Fraudecontrole
Doorheen 2020 ervaren de dossierbeheerders en de inspecteurs dat er soms misbruikpogingen zijn. Sommige personen die nooit een zelfstandige activiteit hebben uitgeoefend, starten plots een zelfstandige activiteit op om overbruggingsmaatregelen te krijgen. Anderen, die in de praktijk een activiteit uitoefenen, beslissen om zich te regulariseren om diezelfde steunmaatregelen te ontvangen. Dit wil dus zeggen dat ze sinds jaar en dag een zelfstandige activiteit uitoefenden zonder bijdragen te betalen...
Het RSVZ stelt daarom onderzoeken in. In maart 2021 tellen we 5.000 openstaande fraudedossiers. Op 1 jaar tijd werden 1.909 dossiers afgesloten, waarvan 520 hebben geleid tot een intrekking van het overbruggingsrecht, tot een regularisatie van de verzekeringsplicht of nog tot een andere strafmaatregel. Voor de hoofdmoot van de dossiers werkt het RSVZ samen met het arbeidsauditoraat. Het gaat hier om een honderdtal dossiers. Het RSVZ gaat tezelfdertijd ook over tot andere inspecties in het kader van de SIOD (Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst): naleving van het telewerk binnen de ondernemingen, van de quarantaine, van de social distancing, ...