Cijfers en tendensen

Cijfers 2019

Grafieken op een laptop scherm.

Het RSVZ bezit een uitgebreide verzameling statistische gegevens over het sociaal statuut van de zelfstandigen en de vennootschappen. Op basis van deze rijke informatiebron beantwoordt het Rijksinstituut onder meer vragen van andere openbare instellingen, verstrekt het gegevens voor wetenschappelijke onderzoeken, voert het studies uit en maakt het simulaties op.

Evolutie van het aantal verzekeringsplichtigen per socialeverzekeringsfonds

Toestand op 31 december

Socialeverzekeringsfonds20152016201720182019
Group S
37.03137.49438.11038.24238.179
Xerius133.191143.198154.379165.554177.501
Liantis177.932183.614191.066197.536203.328
Partena139.392138.068136.813135.901136.281
Acerta281.688283.573286.663288.142296.295
Securex Integrity118.244122.648127.760132.309135.833
Incozina12.61712.56312.59712.42012.303
Multipen11.84911.79211.75611.71311.582
Steunt Elkander15.30715.14015.00314.80014.889
Caisse Wallonne d’Assurances Sociales de l’U.C.M.96.10298.829102.301104.974108.188
Nationale hulpkas voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen12.11611.60311.31511.05510.636
TOTAAL1.035.4691.058.5221.087.7631.112.6461.145.015

In 2019 was er opnieuw een toename van het totaal aantal aangesloten zelfstandigen, met als eindbalans een totaal van 1.145.015 (743.903 mannen en 401.112 vrouwen). Dit is een stijging met 32.369 eenheden of + 2,91% in vergelijking met 2018.

Evolutie van het aantal verzekeringsplichtigen (zelfstandigen + help(st)ers)

Verdeling per taalgebied en aard van bezigheid

Taalgebieden
Jaren (1)
HoofdbezigheidBijkomende bezigheidActief na pensioen(leeftijd)Totaal
MannenVrouwenTotaalMannenVrouwenTotaalMannenVrouwenTotaal
Nederlands taalgebied2016280.641156.065436.70693.33059.605152.93546.17013.75459.924649.565
2017284.402158.044442.44696.90764.123161.03048.96014.79663.756667.232
2018288.880160.471449.351100.12667.486167.61250.52014.95365.473682.436
2019295.540162.786458.326104.19571.047175.24253.72816.11369.841703.409
Frans taalgebied2016119.61364.237183.85042.56630.73673.30221.5337.96629.499286.651
2017119.75564.746184.50144.74833.48678.23423.0248.51131.535294.270
2018120.60865.589186.19745.48635.33780.82324.2158.89333.108300.128
2019121.54866.170187.71846.84037.55984.39925.4529.49234.944307.061
Tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad201660.61721.00581.6228.9986.42315.4215.2852.1597.444104.487
201761.67721.35983.0369.5136.88716.4005.6002.3487.948107.384
201863.41021.71885.1289.8667.14517.0115.8802.4738.353110.492
201965.57822.25287.83010.3607.56517.9256.1012.6268.727114.482
Duits taalgebied20162.6641.5794.2438494271.2766682298976.416
20172.6331.5484.1818894691.3586942429366.475
20182.5961.4944.0908764881.3647002349346.388
20192.5931.4694.0628685191.3877502561.0066.455
Het Rijk2016463.535242.886706.421145.74397.191242.93473.65624.10897.7641.047.119
2017468.467245.697714.164152.057104.965257.02278.27825.897104.1751.075.361
2018475.494249.272724.766156.354110.456266.81081.31526.553107.8681.099.444
2019485.259252.677737.936162.263116.690278.95386.03128.487114.5181.131. 407
Buitenland (2)20165.9652.0267.9911.5865152.1011.0792321.31111.403
20176.6082.1698.7771.5745772.1511.2192551.47412.402
20187.1392.2659.4041.5766112.1871.3282831.61113.202
20197.3342.3199.6531.6116462.2571.4052931.69813.608
Totaal regeling2016469.500244.912714.412147.32997.706245.03574.73524.34099.0751.058.522
2017475.075247.866722.941153.631105.542259.17379.49726.152105.6491.087.763
2018482.633251.537734.170157.930111.067268.99782.64326.836109.4791.112.646
2019492.593254.996747.589163.874117.336281.21087.43628.780116.2161.145. 015

(1) Toestand op 31 december.

(2) Dit zijn de zelfstandigen die niet in België gedomicilieerd zijn, maar hier wel hun activiteit uitoefenen.

Bij de hoofdberoepen is er een stijging van 734.170 naar 747.589 eenheden (of + 1,83%).

 

Deze toename geldt zowel voor de mannen in hoofdberoep (van 482.633 naar 492.593 eenheden of + 2,06%), als voor de vrouwen (van 251.537 naar 254.996 eenheden of + 1,38%).

 

Het aantal zelfstandigen in bijberoep stijgt ook in 2019: 281.210 tegenover 268.997 in 2018. De mannelijke bijberoepers kenden een stijging van 157.930 naar 163.874 (+ 3,76%) terwijl de vrouwelijke bijberoepers een nog sterkere toename kenden van 111.067 naar 117.336 (+ 5,64%).

Evolutie van het aantal VERZEKERINGSPLICHTIGEN (zelfstandigen + help(st)ers)

Verdeling per taalgebied en bedrijfstak

Taalgebieden
Jaren (1)
BedrijfstakTotaal
LandbouwVisserijNijverheidHandelVrije
beroepen
DienstenDiversen
Nederlands taalgebied201657.788402142.524206.941180.78752.6098.514649.565
201759.894402147.956207.608190.02352.8188.531667.232
201863.054392152.968205.408197.74352.67510.196682.436
201964.319380161.870207.284208.64954.3766.531703.409
Frans taalgebied201627.26711657.44887.58391.84320.8721.522286.651
201727.89713159.12388.23595.72721.3851.772294.270
201828.97513360.67087.89299.29021.6701.498300.128
201929.35613162.23488.428103.46922.1311.312307.061
Tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad20161.8581429.88328.38237.5845.7311.035104.487
20172.0991331.36027.89739.0875.8841.044107.384
20182.6491832.98227.42940.2886.0101.116110.492
20192.7002234.89627.69142.4066.084683114.482
Duits taalgebied20161.22641.4351.6081.533583276.416
20171.21751.4391.6341.583572256.475
20181.18551.4351.5751.592564326.388
20191.18541.4391.5671.675565206.455
Het Rijk201688.139536231.290324.514311.74779.79511.0981.047.119
201791.107551239.878325.374326.42080.65911.3721.075.361
201895.863548248.055322.304338.91380.91912.8421.099.444
201997.560537260.439324.970356.19983.1568.5461.131.407
Buitenland (2)2016525172.9444.5342.62754221411.403
2017642183.4304.6682.84459720312.402
2018795163.7554.7863.02362020713.202
2019844163.7514.8963.25966218013.608
Totaal regeling201688.664553234.234329.048314.37480.33711.3121.058.522
201791.749569243.308330.042329.26481.25611.5751.087.763
201896.658564251.810327.090341.93681.53913.0491.112.646
201998.404553264.190329.866359.45883.8188.7261.145. 015

(1) Toestand op 31 december.

(2) Dit zijn de zelfstandigen die niet in België gedomicilieerd zijn, maar hier wel hun activiteit uitoefenen.

Bij de vrije beroepen is er opnieuw een sterk stijgende tendens: van 341.936 naar 359.458 of + 5,12%.

 

De nijverheid kent eveneens een stijging: van 251.810 naar 264.190 of + 4,92%.

 

In de primaire sector ziet men opnieuw een stijging van 1,78%. In de landbouw is er een toename van 1,81% (van 96.658 naar 98.404) terwijl de visserij terugvalt met 1,95% (van 564 naar 553). 

 

De dienstensector en de handel kenden een stijging van respectievelijk + 2,79% (van 81.539 naar 83.818) en + 0,85% (van 327.090 naar 329.866).

Evolutie van het aantal starters

Verdeling per bedrijfstak

JaarLandbouwVisserijNijverheidHandelVrije beroepenDienstenDiversenTotaal
20156.9511925.59529.62629.0526.5635.394103.200
20168.3704129.31631.34331.6886.9801.457109.195
20178.0384531.74631.16234.6967.4241.490114.601
20188.3212233.80230.27433.4337.8055.343119.000
20197.9663039.05031.29738.2888.6671.187126.485

Evolutie van het aantal meewerkende echtgenoten

Jaar (toestand op 31 december)MinistatuutMaxistatuutTotaal
MannenVrouwenTotaalMannenVrouwenTotaalMannenVrouwenTotaal
20153505.4215.7713.17620.20923.3853.52625.63029.156
20162814.5784.8593.16119.67822.8393.44224.25627.698
20172223.8774.0993.10119.06822.1693.32322.94526.268
20181863.3723.5582.99418.29021.2843.18021.66224.842
20191532.8983.0512.90617.54320.4493.05920.44123.500

De laatste jaren is het aantal aangesloten meewerkende echtgenoten gedaald. Dit is ook het geval in 2019. Op 31 december 2019 waren 23.500 personen (3.059 mannen en 20.441 vrouwen) aangesloten als meewerkende echtgenoot [ministatuut: 3.051 (153 mannen en 2.898 vrouwen); maxistatuut: 20.449 (2.906 mannen en 17.543 vrouwen)], wat een daling van 1.342 eenheden of – 5,40% betekent tegenover 2018. Zowel het ministatuut als het maxistatuut kennen een daling: het ministatuut – 507 eenheden of – 14,25%; het maxistatuut – 835 eenheden of – 3,92%.

Evolutie van het aantal verzekeringsplichtigen en het aantal starters

Verdeling per nationaliteit voor de periode 2017-2019

NationaliteitenAantal verzekeringsplichtigen (31 december)Aantal starters
201720182019201720182019
Nationaliteit behoort tot de Europese Unie
België967.751978.3571.001. 88286.38486.467
90.460
Duitsland2.5822.7302.769305333342
Griekenland1.6311.8311.892280326320
Spanje3.5574.0044.163764818860
Frankrijk13.39616.03116.7232.0152.4252.558
Italië11.05514.06814.2881.4941.7671.828
Nederland16.95717.54617.9402.2512.4852.560
Portugal4.9175.3835.6611.3251.3391.475
Verenigd Koninkrijk2.4722.4702.336344413444
Polen8.3518.5348.3751.4411.4871.501
Bulgarije5.4985.7815.9672.3562.4452.611
Roemenië25.45529.31932.1229.36311.63112.685
Andere EU-lidstaten3.2103.4783.624672808789
Subtotaal 1.1.066.8321.089.5321.117.742108.994112.744118.433
Nationaliteit behoort niet tot de Europese Unie
Marokko2.8393.1003.3128359061.082
Turkije2.5222.7372.949644705752
India1.0401.0771.108213213228
China1.9052.3022.359281340323
Pakistan926937873204212198
USA5385976067910699
Andere niet-EU-lidstaten11.16112.36416.0663.3513.7745.370
Subtotaal 2.20.93123.11427.2735.6076.2568.052
Totaal aantal vreemdelingen120.012134.289143.13328.21732.53336.025
Nationaliteit niet gekend
Niet gekend000000
Algemeen totaal1.087.7631.112.6461.145.015114.601119.000126.485

Op 31 december 2019 noteren we 143.133 aangesloten zelfstandigen en helpers van vreemde nationaliteit. Vergeleken met 2018 is er een stijging met 8.844 eenheden of + 6,59%. De Roemeense, Nederlandse en Franse nationaliteiten zijn het sterkst vertegenwoordigd. Het aantal Roemenen is fors gestegen vergeleken met 2018 (een stijging van + 9,56%: van 29.319 in 2018 naar 32.122 in 2019). Vergeleken met vorig jaar kent het aantal Nederlanders een stijging (van 17.546 in 2018 naar 17.940 in 2019 of + 2,25%). Vergeleken met 2018 stelt men ook een stijging van het aantal Fransen vast (van 16.031 in 2018 naar 16.723 in 2019 of + 4,32%).

 

In 2019 waren er 36.025 startende vreemdelingen. Zij vertegenwoordigen 28,48% van het totaal aantal starters (126.485 eenheden) wat meer dan 1/4 is (24,62% in 2017 en 27,34% in 2018).

 

Bij de groep niet-Belgische starters bezet de Roemeense nationaliteit in 2019 de 1ste  plaats in de rangschikking van "grootste vertegenwoordiging van niet-Belgische nationaliteit" met 12.685 starters. Vergeleken met 2018 (11.631 Roemeense starters) betekent dit een toename van 9,06%.

 

In dezelfde rangschikking bekleedt Bulgarije de 2de plaats (van 2.445 in 2018 naar 2.611 in 2019 of + 6,79%) en Nederland de 3de plaats (van 2.485 in 2018 naar 2.560 in 2019 of + 3,02%). 

Evolutie van de gemiddelde inkomsten (1)

Verdeling per bedrijfstak

Tellingsjaren / InkomstenjarenLandbouwVisserijNijverheidHandelVrije beroepenDienstenDiversenTotaal
2015 / 201214.001,04
41.157,24
20.020,7619.956,1529.896,8413.580,1615.268,6020.941,88
2016 / 201315.074,2136.230,7320.137,6820.613,6531.094,4013.436,2016.727,0921.556,25
2017 / 201414.787,2637.613,8820.642,1021.201,0132.072,8814.091,9717.891,1523.135,56
2018 / 201512.478,1935.696,6020.195,5220.636,5931.234,8413.800,1618.311,2822.415,99
2019 / 201613.177,6227.602,0819.635,1019.992,5030.512,7613.725,4218.710,7621.947,28

(1) Het gaat hier meer bepaald om de brutobedrijfsinkomsten, verminderd met de bedrijfsuitgaven en -lasten en, in voorkomend geval, met de bedrijfsverliezen, vastgesteld overeenkomstig de wetgeving op de inkomstenbelastingen.

De gemiddelde netto-inkomsten, die de basis vormen voor de berekening van de sociale bijdragen, zijn gedaald in 2019. Het gemiddelde referte-inkomen van 2016 (waarop de voorlopige bijdragen 2019 berekend worden) bedroeg 21.947,28 euro. Dit betekent een procentuele daling van het gemiddelde referte-inkomen 2016 met – 2,09%. Ter vergelijking: voor de referte-inkomsten 2015 (voorlopige bijdragen 2018) was dit 22.415,99 euro.

 

De verschillen per sector blijven groot. De hoogste gemiddelde referte-inkomsten zijn terug te vinden in de sector van de vrije beroepen: 30.512,76 euro. 

 

De visserijsector (met daarin de rederijen) kent als sector op de tweede positie een gemiddeld referte-inkomen van 27.602,08 euro.

De gemiddelde beroepsinkomsten voor de verschillende bedrijfstakken kennen een daling vergeleken met vorig jaar behalve in de landbouw en de diverse beroepen:

  • Landbouw: + 699,43 euro of + 5,61%
  • Visserij: – 8.094,52 euro of – 22,68%
  • Nijverheid: – 560,42 euro of – 2,77%
  • Handel: – 644,09 euro of – 3,12%
  • Vrije beroepen: – 722,08 euro of – 2,31%
  • Diensten: – 74,74 euro of – 0,54%
  • Diverse beroepen: + 399,48 euro of + 2,18%.

Evolutie van het aantal verzekeringsplichtige vennootschappen

Verdeling per socialeverzekeringsfonds

Toestand op 31 december

Socialeverzekeringsfonds2016201720182019
Group S20.91821.56821.86922.047
Xerius85.02891.61198.691105.656
Liantis82.50586.53290.06493.823
Partena53.61754.68154.92754.614
Acerta116.329118.860121.838125.755
Securex Integrity54.38155.85758.40659.332
Incozina5.2495.1855.4625.433
Multipen5.5705.6995.7565.764
Steunt Elkander5.3595.5635.6165.639
Caisse wallonne d’assurances sociales de l’UCM32.10832.94933.59934.173
Nationale hulpkas voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen55.71055.39854.95153.546
Totaal516.774533.903551.179565.782

Evolutie van het aantal verzekeringsplichtige vennootschappen

Verdeling per gewest

Toestand op 31 december

Gewest2016201720182019
Vlaams gewest320.093330.927342.975354.456
Waals gewest118.377122.071125.097127.104
Brussels gewest77.05179.55781.20982.080
Onbekend adres1.2531.3481.8982.142
Totaal516.774533.903551.179565.782

Op 2 jaar tijd bedraagt de stijging bij de verzekeringsplichtige vennootschappen die de jaarlijkse bijdrage verschuldigd zijn meer dan 30.000 eenheden (533.903 in 2017 / 551.179 in 2018 / 565.782 in 2019).

Evolutie van het aantal gefailleerde vennootschappen

Verdeling per gewest

Toestand op 31 december

Gewest2016201720182019
Vlaams gewest3.5943.1833.0763.125
Waals gewest1.4071.4451.4921.552
Brussels gewest1.5941.9942.4402.028
Onbekend adres60193
Totaal6.6016.6227.0276.708

Aantal student-zelfstandigen

Verdeling per leeftijd en bedrijfstak

Toestand op 31 december

Leeftijd (in jaren)LandbouwVisserijNijverheidHandel
Vrij beroepenDienstenDiversenTotaal
1820061120892621337
19550982532504522723
2055123936145552321.195
2175022638760051341.373
2288022540764854361.458
2363016334557433281.206
246501322443751821855
2540716272056
TOTAAL42511.1512.1333.0182811947.203

Sinds 1 januari 2017 kunnen de studenten die een zelfstandige activiteit uitoefenen genieten van een nieuw statuut als student-zelfstandige.

 

Op 31 december 2019 werden er 7.203 student-zelfstandigen geteld vergeleken met 6.283 op 31 december 2018 (of + 14,64%). De top 3 van de sectoren waar we hen terugvinden is identiek aan de totaliteit van de zelfstandigen. Meer specifiek zijn de vrije beroepen goed vertegenwoordigd met 3.018 student-zelfstandigen (41,90%). Op de tweede plaats krijgen we de handel met 2.133 eenheden (29,61%) en op de derde plaats de nijverheid met 1.151 student-zelfstandigen (15,98%).

Verdeling van het aantal gepensioneerden

Verdeling per geslacht en aard van het pensioen - evolutie 1.01.2016 - 1.01.2019

GEHUWD, RUSTPENSIOEN GEZIN
JarenMannenVrouwenTotaal
1.01.201699.945421100.366
1.01.201798.30848498.792
1.01.201896.05153296.583
1.01.201993 .78555594. 340

GEHUWD, RUSTPENSIOEN ALLEENSTAANDE
JarenMannenVrouwenTotaal
1.01.201683.30466.279149.583
1.01.201788.24068.740156.980
1.01.201893.63170.973164.604
1.01.201999 .79772. 945172.742

NIET-GEHUWD, RUSTPENSIOEN ALLEENSTAANDE
JarenMannenVrouwenTotaal
1.01.201672.60355.008127.611
1.01.201775.09257.373132.465
1.01.201878.52660.258138.784
1.01.201982.18963.335145.524

RUST- EN OVERLEVINGSPENSIOEN
JarenMannenVrouwenTotaal
1.01.20165.64997.320102.969
1.01.20175.62397.356102.979
1.01.20185.78797.101102.888
1.01.20196.08797.074103.161

OVERLEVINGSPENSIOEN
JarenMannenVrouwenTotaal
1.01.201636152.03052.391
1.01.201740850.01050.418
1.01.201841947.90648.325
1.01.201943645. 75446 .190

TOTAAL
JarenMannenVrouwenTotaal
1.01.2016261.862271.058532.920
1.01.2017267.671273.963541.634
1.01.2018274.414276.770551.184
1.01.2019282.294279.663561.957

In de regeling voor zelfstandigen neemt het totaal aantal gepensioneerden toe van 551.184 in 2018 tot 561.957 in 2019 (tellingsdatum = 1 januari).

 

De toename weerspiegelt zich voornamelijk bij de personen die een rustpensioen met tarief als alleenstaande genieten (zowel bij de gehuwden als de niet-gehuwden).